Prawne aspekty inwestowania funduszy venture capital

Niezwykle ważnym aspektem procesu inwestowania venture capital jest jego aspekt prawny. Od właściwie przeprowadzonych negocjacji, przygotowania precyzyjnej umowy i innych dokumentów, rozpoznania sytuacji prawnej przedsiębiorstwa przez potencjalnego inwestora oraz upewnienie się przez przedsiębiorcę co do swojej sytuacji prawnej po wejściu funduszu do spółki i jej akceptacja zależy powodzenie całego przedsięwzięcia. Trudno sobie wyobrazić skuteczne realizowanie strategii firmy w sytuacji nieporozumień wynikających z podpisania nieprecyzyjnego porozumienia. Dlatego cały proces powinien być przemyślany, realizowany w oparciu o plan działania i określać precyzyjnie zarówno harmonogram negocjacji i procesu inwestycji, jak również zasady funkcjonowania funduszu jako wspólnika oraz projektowaną ścieżkę wyjścia z inwestycji.

Zarówno jedna, jak i druga strona powinny podczas negocjacji dysponować pomocą prawną, najlepiej kancelarii specjalizującej się w doradztwie gospodarczym.

Pierwszym etapem procesu inwestycyjnego są negocjacje pomiędzy przedsiębiorcą a potencjalnym inwestorem. Zaczynają się listem intencyjnym wyrażającym zamierzenia obu stron i precyzującym następne kroki w postaci organizacji procedury prowadzenia negocjacji,

przygotowania do zawarcia negocjowanych kontraktów.

Do podstawowych  elementów listu intencyjnego należy określenie przedmiotu negocjacji, kalendarza negocjacji, procedury negocjacyjnej, zobowiązanie do sporządzania określonych dokumentów, sporządzenie rozkładu poniesienia kosztów negocjacji, zapewnienie wyłączności negocjacji na określony czas, zapewnienie o poufności, określenie warunków dających możliwość odstąpienia od negocjacji, uzgodnienia co do wynegocjowanych elementów transakcji. List intencyjny może również zawierać sprawozdani ze stanu dotychczasowych uzgodnień oraz podjęcie zobowiązań co do uzgodnionych elementów.

Następnie fundusz przystępuje do przeprowadzenia analizy prawnej spółki, którą jest zainteresowany. W pierwszej kolejności analizuje podstawowe zagadnienia korporacyjne, takie jak treść statutu lub umowy spółki, treści wpisu do rejestru. Przegląda protokoły z posiedzeń władz spółki (zarząd, rada nadzorcza), regulaminy organizacyjne i inne przepisy wewnętrzne spółki, analizuje dotychczasowe zmiany struktury kapitałowej oraz projektuje, w oparciu o aktualną listę wspólników bądź akcjonariuszy, nową strukturę. Przedmiotem zainteresowania są także pozastatutowe (umowne) porozumienia akcjonariuszy, (wspólników).

Następnym etapem jest drobiazgowa kontrola wszystkich dokumentów związanych z posiadanymi koncesjami i zezwoleniami niezbędnymi do realizacji zamierzeń gospodarczych spółki.

Kolejnym elementem będącym w polu zainteresowania inwestora są posiadane nieruchomości i ich stan prawny: tytuły prawne, roszczenia reprywatyzacyjne, ograniczone prawa rzeczowe.

Następnie przedmiotem analizy są inwestycje własne spółki i inwestycje kapitałowe.

Sprawdzeniu podlegają także rzeczy ruchome – tytuły prawne i ograniczone praw rzeczowe.

Innym, niezwykle ważnym elementem analizy są wszelkie prawa na dobrach niematerialnych, do których należą znaki towarowe, patenty, wynalazki, know-how, franchising, autorskie prawa majątkowe.

W następnej kolejności analizie podlegają umowy realizowane w ramach działalności statutowej, do których należą przede wszystkim umowy współpracy, umowy finansowe, umowy z dostawcami i odbiorcami.

Analizie podlega także sfera związana z ochroną środowiska oraz sprawy pracownicze. Przedmiotem zainteresowania są: struktura zatrudnienia i wynagrodzeń, obowiązujące regulaminy, układ zbiorowy pracy (jeśli istnieje) i w przypadku istnienia związków zawodowych – ich prawna sytuacja w zakładzie.

Fundusz venture capital musi także mieć pełny obraz spraw spornych, jakie powstały w firmie i nie zostały zakończone przed rozpoczęciem negocjacji.